 |
Transponeren is het in een andere toonsoort zetten van een melodie en is eigenlijk niets anders dan alle noten van alle partijen een vast aantal halve tonen hoger of lager noteren. Als je een enkele partij in een partituur wilt omzetten voor een transponerend instrument gebruik je transpositie.
Transponeren voor beginners
De snelste manier om een muziekstuk een halve toon hoger of lager te krijgen is het gebruik maken van
de transponeerknoppen op de knoppenbalk: 
en 
of
met de daaraan verbonden sneltoetsen <ctrl-
> en <ctrl-
>. Met herhaald toepassen zorg je ervoor dat je muziek op de gewenste plek komt te staan.
Twee keer
drukken om een Bes-partij te maken, drie keer
voor een Es-partij.
Verkeerde knopje gebruikt: <ctrl-z> maakt weer ongedaan.
Transponeren voor gevorderden
Om met MusiCAD bladmuziek om te zetten in een andere toonsoort kies je na
openen van het betreffende muziekstuk [Partij|transponeren]
(of de corresponderende knop 
op de knoppenbalk). (In wijzigmodus is transponeren
niet mogelijk, de knop is dan buiten werking gezet, gebruik dan eerst 
om naar het hoofdscherm te gaan).
Toonsoorten die een kwint (7 halve tonen) uit elkaar liggen (zoals D en A), liggen muzikaal dicht bij elkaar. Het aantal kruisen en/of mollen dat bij die toonsoort hoort verschilt steeds één. Daarom ligt het voor de hand om gebruik te maken van de kwintencirkel.
Meestal zul je de hele partituur willen transponeren (klinkt wel zo fijn...), maar indien nodig kun je het veldje PARTITUUR uitvinken om alleen de huidige partij te transponeren.
Met de pijltjestoetsen <
>
en <
>
kun je een nieuwe positie op de kwintencirkel kiezen, terwijl je met <>
en <>
of de octaveringsknoppen resp. een verhoging of verlaging met een octaaf kunt aangeven. Met <m>
of de mineur/majeur knop kun je kiezen voor een mineur of majeur toonsoort. Onderin is steeds te zien
hoeveel halve noten omhoog/omlaag de melodie zal worden getransponeerd (een oktaaf is 12 halve noten).
Door transponeren zal alles hoger of lager gaan klinken, en worden alle noten anders genoteerd.
Bij wijzigen van toonsoort op de notatiebalk, blijft de melodie even hoog, maar worden alleen de noten en hun eventuele kruisen en/of mollen anders genoteerd.
Door Transpositie klinken de noten anders maar blijft de notatie gelijk
In MusiCAD worden niet alleen de noten getransponeerd, maar ook de bij de melodie aangegeven akkoordsymbolen, indien van toepassing. Alle tekst die met het MusiCAD-font genoteerd staat, beschouwt MusiCAD als akkoorden die getransponeerd moeten worden.
Als liedtekst onder de melodie (met daarin akkoordsymbolen) aanwezig is dan worden ook de akkoordsymbolen daarin getransponeerd.
Voor toonsoorten met 5, 6 of zeven mollen vink je eerst het vakje 7 mollen af.
Voorbeelden
Het onderstaande stukje bevat de toonladder van E-groot.
Getransponeerd naar D-groot (alles klinkt een hele toon lager, twee kruisen minder, twee toonsoorten linksom op de kwintencirkel) wordt dat:
Het eerste stukje maar nu met alleen de voortekens gewijzigd klinkt (op de piano) precies als het eerste stukje.
Veelvoorkomende bewerkingen zoals het in een andere toonsoort zetten van een partij voor transponerende instrumenten zoals trompet of saxofoon kun je met partijbewerking makkelijker uitvoeren.
Zie ook:
